مفاهیم مقدماتی وب (طراحی صفحات وب مقدماتی)

نوشته ی مفاهیم مقدماتی وب بر گرفته از کتاب طراحی صفحات وب مقدماتی (جلد اول) است که توسط پایگاه کتاب های درسی منتشر شده است. در فصل اول این کتاب ضمن آشنایی با مفهوم وب و تاریخچه مختصری از طراحی صفحات وب با مفاهیم مقدماتی مورد نیاز برای ورود به دنیای وسیع طراحی صفحات وب آشنا خواهید شد. مطالب ذکر شده در این نوشته به علاقمندان کمک می کند تا نسبت به برخی مفاهیمی که ممکن است پیش از این تنها تعریفی اجمالی از آن ها را در ذهن داشته اند، دیدی دقیق تر و فنی تر پیدا کنند. در ادامه علاقمندان قادر خواهند بود تا در بخش های بعدی مطالب مرتبط با آن ها را به سادگی درک نمایند.

نحوه عملکرد مرورگرها

در حوزه مفاهیم مقدماتی وب، وب یا  World Wide Webدر منابع فارسی از آن با عنوان تارنمای جهان گستر یاد می شود، یکی از سرویس هایی است که دسترسی به اسناد متصل به هم را در بستر اینترنت امکان پذیر می سازد. از آنجا که به جز وب، سرویس های دیگری نظیر پست الکترونیک، انتقال فایل و دیگر موارد مشابه هم بر روی اینترنت به منظور دستیابی کاربران به اطلاعات موردنظر ارایه می شود، لذا تصور عمومی در مورد یکسان بودن دو مفهوم اینترنت و وب نادرست است.

در واقع اینترنت سیستمی جهانی از شبکه هایی است که با به کارگیری مجموعه ای از قواعد که پروتکل (Protocol) نامیده می شوند به هم مرتبط شده اند. و میلیون ها کاربر را در سر تا سر دنیا به یکدیگر متصل نموده اند. در یک تعریف خالص میتوان اینترنت را شبکه ای دانست که میلیون ها شبکه خصوصی، عمومی، تجاری و موارد مشابه را با استفاده از زیرساخت های مخابراتی و ارتباطی به یکدیگر وصل نموده و حاوی مجموعه ای از منابع اطلاعاتی و ارایه دهنده سرویس های متنوع به کاربران است.

در مبحث مفاهیم مقدماتی وب، وب با ارایه استانداردی جهت تولید صفحات حاوی متن، عکس و صدا و تصویر که به یکدیگر مرتبط هستند توانسته دسترسی به انبوهی از اطلاعات موجود در اینترنت را به سادگی امکانپذیر سازد. ماهیت متنی این صفحات باعث شده امکان سازماندهی حجم انبوهی از اطلاعات و جستجو میان مطالب آن ها فراهم آید و این مسأله از مزیت های مهم وب محسوب می شود. هم اکنون بیش از 110 میلیون وبسایت حاوی چندین میلیارد صفحه وب بر روی اینترنت وجود دارد که هر لحظه به تعداد آنها افزوده می شود و به همین دلیل می توان وب را مهمترین و مؤثرترین سرویس موجود در اینترنت قلمداد کرد.

سابقه ایجاد وب

سابقه ایجاد وب در حوزه مفاهیم مقدماتی وب، به اوایل دهه 1980 میلادی بر می گردد. در آن مقطع، فیزیکدانی به نام تیم برنزلی (TimBerners-Lee) که در موسسه تحقیقات هسته ای اروپا کار می کرد طرحی را به منظور تبادل نتایج به دست آمده از تحقیقات مراکز پژوهشی دنیا مطرح نمود و خود وی سرپرستی اجرای این پروژه را برعهده گرفت. هدف از اجرای این پروژه، پیدا کردن راهی برای به اشتراک گذاری ساده و سریع نتایج تحقیقات دانشمندان بر روی شبکه بود به گونه ای که از تجهیزات رایج ارتباطی و نرم افزارهای موجود در آن زمان استفاده نشود. برنرزلی در نخستین گام برای عملیاتی کردن این پروژه در سال 1990 به همراه یکی دیگر از همکاران خود توانست نخستین صفحه وب را که شامل یک پیغام و یک ابرپیوند بود بر روی رایانه ای با نام NeXTcube ایجاد نماید.

این سرویس جدید به سرعت مورد توجه مراکز دانشگاهی واقع شد و نهایتا زیرساخت های نرمافزاری و سخت افزاری مورد نیاز، با نام Web Wide World  در اختیار عموم کاربران قرار گرفت. هرچند اولین صفحات وب فاقد عکس و سایر فایل های چندرسانه  ای بودند اما به تدریج با توسعه زبان نشانه گذاری ابرمتن و تولید نرم افزارهای جدید، وب از محیطی ساده که صرفا مخصوص تبادل پیغام های علمی بود خارج گردید. و به ابزاری پرطرفدار برای اطلاع رسانی و به اشتراک گذاری اطلاعات در حوزه های اقتصادی، آموزشی، فرهنگی، سیاسی و غیره تبدیل گردید.

نحوه عملکرد مرورگرها

یکی از پر بحث ترین مباحث مفاهیم مقدماتی وب این روز ها شامل نحوه عملکرد مرورگرها می باشد. مرورگر وب نرم افزاری برای دریافت و نمایش اطلاعات از وب است. امروزهInternet explorer  همراه با سیستم عامل ویندوز عرضه می گردد و معروفترین مرورگر دنیا محسوب می شود. اما مرورگرهای دیگری هم وجود دارد که در بخش های بعدی بررسی خواهند شد.

برای آشنایی بیشتر بـا عملکرد مرورگرها ابتدا بـاید نحوه کـار سرویس وب را مورد بررسی قرار دهیم. صفحاتی که در وب قابلیت ذخیره سازی و نمایش دارند غالبا با زبان نشانه گذاری ابرمتن یا HTML تولید میشوند. این زبان حاوی مجموعه ای از دستورات است که برچسب یا Tag نام دارند و قالب صفحه را تعیین مینمایند؛ یعنی دقیقا معلوم میکنند که هر عنصر موجود در صفحه مانند متن، عکس و غیره با چه اندازه یا رنگی در کجای صفحه نشان داده شود. صفحات وب ساخته شده، برای در دسترس بودن از طریق اینترنت باید روی رایانه ای که سرور نامیده میشود ذخیره گردند. سرورهای وب، رایانه هایی با قدرت پردازش بالا هستند که به صورت دایم به اینترنت متصل میباشند و روی آنها نرم افزارهایی خاص برای برقراری ارتباط با اینترنت، ارایه سرویس وب و نیز تأمین امنیت اطلاعات نصب شده است.

در حوزه مفاهیم مقدماتی، وب بر اساس مدل سرویس دهنده ـ سرویس گیرنده بنا شده است. یعنی یک درخواست از سرویس ً گیرنده (مثال رایانه شخصی شما) برای سرویس دهنده (در اینجا سرور وب) ارسال می شود. سرویس دهنده، درخواست رسیده را پردازش نموده و پاسخ مناسب را برای سرویس گیرنده ارسال می کند.

مفهوم قرارداد انتقال ابرمتن در مفاهیم مقدماتی وب

در مفاهیم مقدماتی وب و سرویس وب برای ارسال درخواست ها و پاسخ ها، مجموعه ای از قواعد تحت عنوان  Hyper Text Transfer Protocol یا HTTP تعریف شده که قوانین انتقال فایل را در وب مشخص میکند. هنگام فراخوانی یک صفحه وب، درخواست کاربر در قالب یک درخواست  HTTPبرای سرویس دهنده ارسال میشود و در پاسخ به این درخواست یک فایل متنی به زبان  HTMLبرای سرویس گیرنده فرستاده می شود.

حال میتوانیم نحوه عملکرد مرورگر را به صورت کامل بررسی کنیم. هر صفحه وب در اینترنت دارای یک نشانی به صورت https://websitename.com/help.htm است که در آن:

1. http : پروتکل برقراری ارتباط را تعیین میکند.
2. www : نشان میدهد که کاربر در حال استفاده از سرویس وب است.
3. com : نام دامنه سایت است و در واقع نشان میدهد که درخواست باید برای کدامیک از سرورهای وب موجود در اینترنت ارسال شود.
4. htm: صفحه وب موردنظر را در وبسایت مذکور مشخص میکند.

این نشانی در مجموع URL گفته میشود و نشاندهنده محل قرارگیری منبع مورد نظر روی این نشانی در مجموع اینترنت است. هنگامی که یک URL را وارد نوار نشانی مرورگر می کنید، مرورگر با استفاده از پروتکل  HTTP با سرور وب ارتباط برقرار نموده و صفحه مورد نظر را درخواست می کند. سرور وب هم در صورت معتبر بودن نشانی صفحه، آن را در قالب یک فایل متنی با قالب HTML  ارسال می کند.

مرورگر در ادامه کار، ساختار دریافت شده را تفسیر نموده و با توجه به برچسب های موجود در آن، متنها، تصاویر و سایر اجزاء صفحه را در محل تعیین شده قرار می دهد و رنگ و اندازه آنها متناظر با مشخصات برچسب ها تنظیم مینماید. بسته به سرعت ارتباط با اینترنت، مدت زمانی طول می کشد تا صفحه به صورت کامل بارگذاری شود؛ به خصوص زمانی که صفحه حاوی عکس و سایر فایل های چند رسانه ای باشد.

کوکیها و عملکرد آن ها

کوکی یک قطعه متنی است که توسط سرور وب برای مرورگر کاربر ارسال می شود و مرورگر آن را روی هارد دیسک رایانه ذخیره می کند تا در مراجعات بعدی به آن سرور وب مورد استفاده قرار گیرد. برای روشن شدن بیشتر موضوع دو نمونه از کاربرد کوکیها را با هم مرور می کنیم.

الف) فرض کنید وارد وبسایت آلکسا به نشانی https://www.alexa.com/ شده اید و پیغام ها به زبان انگلیسی نشان داده میشوند. وقتی با ورود به بخش تنظیمات، زبان وب سایت را به فارسی تغییر میدهید، سرور وب آلکسا، یک رشته را درون یک فایل متنی از نوع  .txt بر روی رایانه شما ذخیره می کند. این کوکی میتواند ترکیبی به صورت نام ـ مقدار باشد؛ به عنوان مثال: language=’farsi’.

حال چنانچه بار دیگر به وبسایت آلکسا مراجعه کنید، همراه با درخواست مرورگر، این کوکی هم برای سرور وب فرستاده می شود. سرور وب هم با بررسی کوکی متوجه می شود که شما قبال تنظیماتی را روی وبسایت درخواست شده انجام داده اید و لذا پیغام های موجود در صفحه را به زبان فارسی ارسال می کند.

ب) همانطور که می دانید، وبسایت هایی مانند Yahoo به کاربران خود سرویس پست الکترونیک ارایه می کنند یا برخی وبسایت های دیگر از کاربران میخواهند پس از ثبت نام با وارد کردن نام کاربری و رمزعبور وارد وبسایت شوند تا امکان ارایه خدمات اختصاصی به آنها فراهم شود.

آیا کوکی ها خطرناک هستند؟

در صفحه ورود این وبسایت ها معمولا گزینه ای به صورت Remember me  یا  Keep me signed in وجود دارد که در وبسایت های فارسی با عبارات »مرا به یاد بیاور« یا «مرا به یاد داشته باش« جایگزین آن می شود.

وقتی هنگام ورود به وبسایت این گزینه را تأیید می کنید، سرور وب یک کوکی روی رایانه شما ذخیره خواهد کرد تا در مراجعات بعدی بدون نیاز به وارد کردن نام کاربری و رمزعبور، شما را به عنوان کاربر مجاز شناسایی نماید.

در مجموع در مبحث مفاهیم مقدماتی وب می توان کارهایی نظیر بررسی مجوز ورود، نگهداری حالت وبسایت در هنگام جا به جایی میان صفحات، ذخیره سازی تنظیمات وبسایت و کارهایی از این دست را به کوکی ها واگذار نمود. توجه داشته باشید که کوکی ها به دلیل ماهیت متنی، قابلیت اجرا شدن روی رایانه و تکثیر کردن خود را ندارند و لذا بر خلاف تصور عمومی، از این جهت خطری برای رایانه محسوب نمی شوند.

با وجود این در مبحث مفاهیم مقدماتی وب کوکی ها در طراحی صفحات وب جزو ابزارهای مفید محسوب می شوند و پیاده سازی برخی قابلیت ها در وب بدون استفاده از آنها دشوار است. با این حال عدم توجه به مشکالت و خطراتی که از طرف کوکی ها، کاربران را تهدید می کند می تواند معضلاتی را برای آنها ایجاد نماید.

خطرات کوکی ها

در مبحث مفاهیم مقدماتی وب با وجود اینکه گاه در مورد خطرات ناشی از ذخیره سازی کوکی ها روی رایانه بیش از حد اغراق می شود اما میتوان خطرات زیر را به عنوان هشداری برای کاربران ذکر کرد.

• استفاده مشترک از رایانه: در بسیاری از محیط های خانگی، آموزشی یا تجاری، رایانه ها به صورت مشترک توسط چندین نفر مورد استفاده قرار می گیرند و ذخیره سازی کوکی ها میتواند دردسر ساز شود. برای مثال چنانچه هنگام ورود به صندوق پست الکترونیک گزینه، Keep me sigend in را تأیید کنید، به دلیل ذخیرهسازی کوکی روی آن رایانه، هر فرد دیگری هم میتواند وارد صندوق پست الکترونیکی شما شود.
• سوءاستفاده از کوکی ها: کوکی ها میتوانند اطلاعات مربوط به گشت و گذار در اینترنت و نشانی های پست الکترونیک شما را ذخیره نمایند. چنانچه این اطلاعات توسط افراد غیرمجاز یا شرکت های تبلیغاتی مورد سرقت قرار گیرد کمترین ضرر آن دریافت انبوهی از تبلیغات مرتبط با مطالب مرور شده در اینترنت است.

به دلیل وجود همین خطرات است که اغلب مرورگرها به کاربران اجازه می دهند محدودیت هایی را روی کارکرد کوکی ها اعمال کنند. با این تنظیمات در بخش بعد آشنا خواهید شد.

Proxy  و مفهوم آن

در مبحث مفاهیم مقدماتی وب پراکسی یک سیستم سخت افزاری یا برنامه کاربردی است که در شبکه، به عنوان واسطه ای میان رایانه کاربر و سرور عمل میکند. به عنوان مثال چنانچه کاربر اینترنت بخواهد درخواستی را با هدف مشاهده صفحه وب یا دریافت یک فایل برای سرور وب ارسال نماید، این درخواست ابتدا توسط پراکسی مورد رسیدگی قرار میگیرد و نتیجه حاصل از این رسیدگی برای کاربر فرستاده می شود.

انگیزه اولیه از ایجاد پراکسی ها به اشتراک گذاردن اتصال اینترنت در یک شبکه داخلی بوده است به این معنی که مثلا در شبکه یک شرکت تجاری، به جای آنکه تک تک رایانه ها به صورت جداگانه به اینترنت متصل شوند، همگی از طریق یک دروازه متصل به اینترنت یعنی پراکسی با اینترنت ارتباط برقرار کنند.

با گذر زمان قابلیتهای جدیدی فراتر از به اشتراک گذاردن ارتباط با اینترنت به پراکسی ها اضافه شد که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

نظارت بر کاربران

با استفاده از پراکسی میتوان درخواستهای ارسال شده توسط کاربران را بررسی نمود و در صورت عدم تطابق آنها با معیارهای تعیین شده، کاربر را از دسترسی به صفحات و محتوای درخواست شد منع نمود.

Cache  کردن اطلاعات

در مبحث مفاهیم مقدماتی وب کنترل هزینه ها یکی از اصلی ترین موارد قابل توجه است. با توجه به گران بودن هزینه ارتباط با اینترنت و محدودیت در پهنای مورد تقاضای کاربران، پراکسی قادر است صفحات وب و فایلهایی را که بیشترین درخواست برای باند آنها وجود دارد در حافظه داخلی خود ذخیره (Cache)نماید. به این ترتیب در درخواستهای بعدی، لزومی به دریافت محتوا از اینترنت نیست و پراکسی با مراجعه به حافظه داخلی خود به درخواست کاربران پاسخ می دهد. این قابلیت ضمن افزایش سرعت دسترسی کاربران به مطالب مورد نظر، از هدر رفتن پهنای باند برای دریافت اطلاعات تکراری جلوگیری خواهد کرد.

افزایش امنیت شبکه

از آنجا که پراکسی به عنوان دروازه ای برای ارتباط شبکه داخلی با اینترنت عمل میکند، با ایجاد یک سیستم امنیتی قدرتمند میتوان از نفوذ فایلهای مخرب نظیر ویروس، کرم، تروجان به درون شبکه داخلی پیشگیری نمود. و رایانه های موجود در شبکه را از خطر نفوذگری و دسترسی های غیرمجاز در امان نگه داشت.

مالتیمدیا در وب

در مبحث مفاهیم مقدماتی وب باید اشاره نمود که نخستین مرورگرهایی که برای مشاهده صفحات وب ایجاد شدند تنها قادر بودند متنهای ساده را با یک فونت و رنگ خاص نمایش دهند اما با توسعه وب و پیشرفت صنعت تولید نرم افزارهای کاربردی، قابلیت های دید و جذابی برای گنجانیدن مالتیمدیاها در وب ایجاد شد. چراکه وب به تدریج از یک سرویس ساده برای به اشتراک گذاری تحقیقات علمی، به یکی از پرطرفدارترین سرویس های موجود در اینترنت برای تبادل اطلاعات تبدیل شده بود و توسعه هر چه بیشتر وب مستلزم توجه به جنبه های جذاب و سرگرم کننده و استفاده از فنآوری های جدید بود.

منظور از مالتیمدیا که در برخی منابع فارسی با عنوان «چندرسانه ای» شناخته میشود، انتقال مفاهیم و موضوعات مورد نظر با ترکیب رسانه های گوناگون مانند طراحی گرافیک، متن، عکس، صدا، فیلم، انیمیشن و غیره است. مالتیمدیا، زمانی به صورت مؤثر پا به دنیای فنآوری اطلاعات گذاشت که سیستم عامل ویندوز با امکانات پخش صدا و نمایش فیلم عرضه گردید. و به تبع آن، قالب های دیجیتال فرمت های صوتی دیجیتال (نظیر MP3)  کم کم عرصه را بر ابزارهای آنالوگ نظیر نوارهای کاست تنگ نمود.

مالتیمدیا در وب کاربردهای وسیع و متنوعی دارد و برای نمونه میتوان از موارد زیر به عنوان مهمترین کاربردهای چندرسانه ای یاد کرد:

آموزش

ایجاد محیطی برای انتقال مفاهیم آموزشی به کاربر یکی از عمده ترین کاربردهای مالتیمدیا در وب است. به ویژه وقتی در محیط های تعاملی پیاده سازی شود. در یک محیط تعاملی کاربر فقط بیننده یا شنونده صرف نیست و میتواند با دستورات یا انتخاب های خود، پاسخ های مناسبی دریافت کند. آموزش های تحت وب که توسط برخی دانشگاه ها و مؤسسات ارایه میشود نمونه هایی از این کاربرد است.

تبلیغات

بخش عمده ای از تبلیغات موجود بر روی وب مبتنی بر محتواهای چندرسانه ای است تا باعث جلب توجه کاربر شود.

سرگرمی

فایلهای صوتی، فیلم های کوتاه و بلند، انیمیشن های سرگرم کننده و بازیهای رایانه ای بخش عمدهای از محتوای وب را تشکیل می دهند و به دلیل جذابیت و تأثیرگذاری، باعث گسترش استفاده از اینترنت در میان افراد مختلف جامعه شده اند.

اطلاع رسانی

برای اطلاع رسانی در برخی زمینه ها استفاده از مالتیمدیا بهترین راه حل موجود است. راه اندازی سرویس های نقشه و مسیریابی در وب بدون استفاده از محیط های چندرسانه ای عملا غیرممکن است.

در مبحث مفاهیم مقدماتی وب برای ارایه محتوای چندرسانه ای در وب، فرمت های متنوعی وجود دارد و تلاش برای ایجاد فرمتهای جدید با کارایی بالاتر از جمله زمینه های مورد علاقه محققان فنآوری اطلاعات محسوب میشود. در یک جمعبندی کلی میتوان از قالب های زیر به عنوان مهمترین روش های ارایه مالتیمدیا در وب نام برد:

• عکسهای معمولی و نیز تصاویر چند فریمی که تا حدودی نقش انیمیشن را ایفا می کنند.
• فایل های صوتی و غالبا موسیقی که برای افزایش جذابیت درون وبسایت گنجانیده می شود.
• فیلمهای قابل نمایش در مرورگر که به خصوص در میان کاربران اینترنت پرسرعت طرفداران زیادی دارد.
• فایلهای فلش که با ترکیب متن، صدا و تصویر توانسته اند تحولی جدی در زمینه ساخت انیمیشن های کم حجم و تولید محیط های تعاملی در وب ایجاد نمایند.

معرفی افزونه

در مبحث مفاهیم مقدماتی وب افزونه ها یکی از مواردی هستند که کاربران با آنها در ارتباط هستند.

افزونه برنامه کوچکی است که به یک نرم افزار بزرگتر متصل می شود و قابلیت های جدیدی را به آن اضافه می کند. وقتی از یک مرورگر وب استفاده می کنید ممکن است این مرورگر در حالت پیشفرض، قادر به اجرا یا نمایش برخی محتویات صفحه وب مانند فایل های فلش، اسناد PDF، یا برخی فایلهای ویدیویی نباشد. در این حالت شما با نصب افزونه مناسب، قابلیت اجرا و نمایش این فایل ها را به مرورگر اضافه نموده و در واقع کارایی مرورگر را بهبود میبخشید.

برنامه های کاربردی به دلایل زیر از نصب افزونه ها پشتیبانی میکنند:

• سایر برنامه نویسان بتوانند در ایجاد قابلیت های جدید برای نر مافزار مشارکت کنند.
• اضافه کردن قابلیت های جدید به نرم افزار ساده باشد.
• حجم نرم افزار اصلی کاهش پیدا کند و کاربران بسته به نیاز خود، افزونه های دلخواه را نصب نمایند.

نقش افزونه های در مرورگرهای وب

در مبحث مفاهیم مقدماتی وب، در صفحات وب ممکن است محتویاتی وجود داشته باشد که نمایش آنها نیازمند یک افزونه خاص باشد. فایل های فلش نمونه ای از این محتویات هستند که تنها در صورت نصب بودن افزونه مرتبط نشان داده میشوند. در تصویر زیر به دلیل عدم وجود افزونه موردنیاز برای نمایش فایلهای فلش که Adobe Flash Player انیمیشن اجرا نشده و به جای آن پیغامی مبنی بر پیشنهاد دانلود افزونه از اینترنت درج شده است.

توجه داشته باشید که نحوه نمایش پیغام های مربوط به افزونه های موردنیاز، در مرورگرهای مختلف متفاوت است.

برای مشاهده و مدیریت افزونه های نصب شده روی مرورگر IE از منوی Tools روی دستور  Manage add-onsکلیک کنید تا پنجره مدیریت افزونه ها ظاهر شود.

با کلیک روی فایل مورد نظر، در قسمت پایین پنجره مشخصات شرکت سازنده و نسخه آن درج میشود. همچنین با کلیک کردن روی دکمه  Disableمیتوانید افزونه را به صورت موقت غیرفعال کنید.

در همین پنجره، پس از انتخاب افـزونـه  Shockwave Flash Objectروی عبارت آبیرنـگ  More Informationکلیک کنید تا پنجره زیر ظاهر شود.

این پنجره مشخصات دقیق تری از افزونه را نشان میدهد. برای نمونه اعلام می کند که این افزونه از نوع کنترل هایActivex  است و توسط فایلی به نام flash 10b.ocx در مسیر قید شده مدیریت می شود.

با وجود این که افزونه های متعددی توسط برنامه نویسان و شرکت های تولید کننده نرم افزار ایجاد شده و برای استفاده کاربران در دسترس است. با این حال میتوان موارد زیر را به عنوان پرکاربردترین آن ها برشمرد:

Adobe Flash Player

در مبحث مفاهیم مقدماتی وب امروزه در اغلب وبسایت ها، انیمیشن هایی بسیار کم حجم و عمدتا تبلیغاتی قرار داده میشود که توسط نرم افزار  Adobe Flashساخته میشوند. حتی برخی اوقات برای افزایش جذابیت وبسایت، طراحی صفحه تمامی صفحات وب در محیط Flash صورت می گیرد. علاوه بر این اغلب بازی های تحت وب در محیط فلش طراحی می شود. نمایش همه این فایل ها مستلزم نصب بودن افزونه  Adobe Flash Player روی مرورگر است.

Adobe Shockwave Player

گاهی اوقات برای تولید فایل های چندرسانه ای در وبسایت از نرم افزار دایرکتور استفاده می شود که محصولی از شرکت  Adobe است. هرچند این برنامه بیشتر برای تولید نرم افزارهای تحت ویندوز کاربرد دارد، اما چنانچه فایل های تولید شده در وبسایت قرار گیرد، نمایش آنها مشروط به نصب بودن افزونه Adobe Shockwave Player است.

Adobe Reader

در حال حاضر حجم عمده ای از طراحی کتاب ها، مقالات و کاتالوگ ها در فرمتPDF  تولید میشود. مزیت PDF نسبت به فرمتهایی نظیر doc که توسط نرم افزار واژه پرداز WORD تولید میگردد، این است بر روی هر رایانه ای که باز شود، قالب بندی اولیه خود را حفظ خواهد کرد. برای مشاهده فایل های PDF در مرورگر باید افزونه Reader Adobe بر روی مرورگر موجود باشد.

Windows Media Player

در مبحث مفاهیم مقدماتی وب لازم به ذکر است که برخی وبسایت ها برای نمایش فایل های صوتی و تصویری در محیط مرورگر از نرم افزار  Windows Media Playerاستفاده می کنند و در این حالت، پخش فایل منوط به نصب بودن افزونه ای با همین نام روی مرورگر است. البته چنانچه سیستم عامل مورد استفاده کاربر، ویندوز باشد، به دلیل وجود این برنامه همراه با ویندوز، افزونه قطعا در مرورگر وجود دارد.

Apple Quick Time

برای نمایش فیلم هایی با فرمت mov در محیط مرورگر، وجود افزونه  Quick Time که توسط شرکت  Apple تولید میشود بر روی مرورگر الزامی است.

Real Player

بسیاری از سایت های چندرسانه ای برای پخش همزمان صدا یا تصویر از طریق مرورگر، فایل صوتی-تصویری را به فرمت ra یا ram  تبدیل میکنند و وجود افزونه Real Playerبر روی مرورگر، پخش فایل را امکانپذیر میسازد.

Java Virtual Machine

این افزونه برای اجرای برنامه های تحت وب که توسط زبان برنامه نویسی Java تولید شده اند کاربرد دارد.

Microsoft Silverlight

شرکت مایکروسافت در سال های اخیر برای رقابت با فرمت پرطرفدار فلش که به عنوان استانداردی برای تولید محتوای چندرسانه ای تحت وب شناخته میشود، فنآوری جدیدی را تحت عنوان Silverlight عرضه نمود. البته Silverlight  بیشتر در وبسایتهای مرتبط با همین شرکت کاربرد دارد. برای نمایش فایل های مبتنی بر این فنآوری باید جدیدترین افزونه Silverlight بر روی مرورگر نصب باشد.

Google Gears

وجود این افزونه بر روی مرورگر برای استفاده از حالت آف لاین برخی از سرویس های گوگل مانند  Google Gearsضروری است.

اصول نصب افزونه

در مبحث مفاهیم مقدماتی وب برای نصب افزونه ها و بهره گیری از مزایای آنها، دو روش عمده وجود دارد که در این بخش با جزییات آنها آشنا خواهید شد.

روش اول نصب افزونه

وقتی وارد وبسایتی میشوید که نمایش یا اجرای برخی از محتویات آن نیازمند  نصب یک افزونه است، غالبا در بالای صفحه وب پیغامی ظاهر شده و از شما می خواهد با کلیک روی یک دکمه اجازه دهید تا فایل مورد نیاز از وبسایت شرکت سازنده، دانلود و نصب شود.

با تأیید پیغام های ظاهر شده، فرایند نصب افزونه آغاز میشود و به صورت خودکار به پایان میرسد. پس از اتمام فرایند نصب، هنگامی که صفحه را تازه سازی کنید، محتویات مرتبط با افزونه اجرا میشوند.

روش دوم نصب افزونه

با دانلود فایل نصب کننده افزونه از وبسایت شرکت تولید کننده نرم افزار و نصب آن روی رایانه، مرورگر غالبا به صورت خودکار، افزونه را شناسایی نموده و از آن برای اجرای محتویاتی که پیش از این اجرا نمیشدند استفاده می کند. همچنین اگر نرم افزار اجرا کننده فایل را روی رایانه خود نصب کنید، این نرمافزار به صورت خودکار، افزونه مورد نیاز برای اجرای محتویات وب را در اختیار مرورگر قرار خواهد داد. برای مثال با نصب یکی از نرم افزارها نظیر Adobe Reader افزونه نمایش فایلهای Pdf درون مرورگر تعبیه میشود.

به عنوان مثالی از دانلود افزونه ها، با مراجعه به وبسایت شرکت Mozilla که مرورگر FireFox را تولید کرده میتوانید با روش دانلود و نصب افزونه های این مرورگر آشنا شوید.

شرکت های سازنده نرم افزار، معمولا برای مرورگرهای مختلف، فایلهای مجزایی را تهیه می کنند. بنابراین هنگام دانلود فایل باید به مشخصات افزونه توجه کافی داشته باشید. علاوه بر این سعی کنید حتی الامکان فایل مورد نیاز را از وبسایت شرکت اصلی دانلود و نصب نمایید چون برخی نفوذگران اینترنتی با سوء استفاده از نیاز کاربران، فایل های مخرب را در پوشش افزونه بر روی رایانه کاربران انتقال میدهند.

آشنایی با مرورگرهای وب

در مبحث مفاهیم مقدماتی وب همگام با توسعه وب و استفاده گسترده کاربران از امکانات و قابلیت های این سرویس اینترنتی، رقابت شرکت های نرم افزاری بر سر تولید محصولات جدید و جلب نظر مشتریان باعث تولید مرورگرهای متنوعی گردید.

اگر از مرورگر ساخته شده توسط ابداع کنندگان وب صرف نظر کنیم، نخستین گام جدی برای تولید مرورگرهایی که از همه قابلیتهای وب پشتیبانی کنند به سال 1993 میلادی و تولید مرورگر Mosaic  بر می گردد. از آن هنگام رقابت برای ایجاد مرورگرهای پیشرفته تر تا سال 2000 میان دو رقیب سرسخت یعنی Explorer Internet و Netscape ادامه داشت و در این زمان بود که کم کم پای مرورگرهای جدید به این عرصه باز شد و هر یک با ارایه قابلیت های جدید و بهبود سرعت و امنیت نرم افزار خود توانستند بخشی از بازار را به دست بگیرند.

امروزه مرورگرها بر اساس چهار شاخص مورد ارزیابی قرار می گیرند اما نهایتا تعداد کاربران استفاده کننده از مرورگر است که برتری آن را در بازار تعیین مینماید. این چهار شاخص عبارتند از:

1. کارایی در نمایش سریع و صحیح صفحات وب
2. حفظ امنیت و حریم شخصی کاربران در کار با اینترنت
3. کاربری ساده و داشتن محیط جذاب
4. داشتن راهنما و خدمات پشتیبانی قوی

هم اکنون ده ها مرورگر وب توسط شرکت های تولید نرم افزار در بازار عرضه شده و با توجه به تجربیات به دست آمده در سال های اخیر و جمع بندی نظرات مشتریان عادی، تفاوت چشمگیری در کارایی مرورگرهای معروف وجود ندارد و شاخص تعیین کننده، زیبایی و کاربرپسند مرورگر است.

­ در یک جمع بندی کلی میتوان مرورگرهای زیر را به عنوان پر استفاده ترین ابزارهای موجود برای گشت وگذار در وب برشمرد.

Internet Explorer

در حوزه مفاهیم مقدماتی وب باید ذکر کرد که این مرورگر، محصول شرکت Microsoft است و مهمترین دلیل محبوبیت آن را باید عرضه شدن در کنار سیستم عامل ویندوز قلمداد کرد. هم اینک میلیون ها کاربر در سرتاسر جهان از نسخه های متنوع این مرورگر استفاده می کنند. بسیاری از وبسایت های اینترنتی با این فرض که کاربران آنها صفحات وب را در محیط IE مشاهده می کنند، برای طراحی وبسایت خود از ابزارها و استانداردهایی بهره می برند که کاملا توسط این مرورگر پشتیبانی میشود.

مایکروسافت در نسخه های جدید این مرورگر برای مواجهه با انتقادات کارشناسان در زمینه امنیت پایین نرم افزار، تغییراتی را در جنبه های امنیتی آن ایجاد نموده است. علاوه بر این، برای نزدیک کردن ظاهر برنامه به نمای سایر مرورگرهای محبوب دنیا، امکان Tabbed Browsing را فراهم آورده تا کاربر به جای باز کردن هر صفحه در یک پنجره مستقل، بتواند برای نمایش صفحه جدید، یک زبانه را در پنجره اصلی باز نماید.

با این وجود، برخی اشکالات نظیر پایین بودن سرعت ذخیره سازی صفحه وب روی رایانه و عدم کنترل دقیق روی کنترل های ActiveX  باعث شده کاربران حرفه ای اینترنت ترجیح بدهند به جای  IE  از سایر مرورگرها استفاده نمایند.

FireFox

در حوزه مفاهیم مقدماتی وب باید اشاره نمود که این مرورگر قدرتمند و محبوب که توسط شرکت Mozilla عرضه شده با ارایه سرعت مناسب و قابلیت های چشمگیر توانسته در سال های اخیر توجه بسیاری از کاربران را به خود جلب نماید. طبق آخرین آمارهای ارایه شده در سال 2010 ، فایرفاکس در نظرسنجی صورت گرفته میان کارشناسان فنآوری اطلاعات و نیز کاربران عادی توانسته رتبه اول را از نظر کارایی کسب کند.

از جمله قابلیت های این مرورگر، نصب و مدیریت آسان انواع افزونه ها و سرعت بالا در بارگذاری صفحات است. علاوه بر این برای دانلود فایل امکاناتی فراهم آورده که تا پیش از این، مختص برنامه های مدیریت دانلود بودند.

به وبسایت گوگل، عبارات مورد نظر را در نوار نشانی مرورگر وارد نموده و با زدن کلید Enter ، نتایج حاصل از جستجو را دریافت کنند.

Google Chrome

گوگل کروم که برای اولین بار در سال 2008 توسط شرکت معتبر گوگل پا به دنیای نرم افزار گذاشت، هر چند در مقایسه با سایر مرورگرها از سابقه چندانی برخوردار نیست اما در همین زمان کوتاه توانسته نظر طیف وسیعی از کاربران اینترنت را به خود جلب کند.

محیط ساده اما زیبا، سرعت فوق العاده در بارگذاری صفحات، مسدود کردن پنجره های تبلیغاتی و امکانات منحصر به فرد برای دانلود فایل از جمله ویژگی های این مرورگر محسوب میشود. گوگل اخیرا نسخه قابل حمل این مرورگر را نیز وارد بازار نموده تا کاربران بتوانند بدون نیاز به نصب نرم افزار، آن را از روی حافظه های فلش بر روی هر رایانه ای اجرا نمایند. نوآوریهای شرکت سازنده در نسخه های اخیر این مرورگر، محبوبیت آن را در میان کاربران افزایش داده و استفاده از آن در سطح دنیا رشد چشمگیری داشته است. این مرورگر با موتور جستجوی گوگل سازگاری کامل دارد و افرادی که از این موتور جستجو استفاده می کنند می توانند بدون ورود به وبسایت گوگل، عبارات مورد نظر را در نوار نشانی مرورگر وارد نموده و با زدن کلید Enter ، نتایج حاصل از جستجو را دریافت کنند.

Opera

اُ­­­­­پرا یکی دیگر از مرورگرهای مطرح در میان کاربران اینترنت است که در کنار ظاهر زیبا، صفحات را با سرعت خوبی بارگذاری میکند. روش اُ­­­­­پرا در بارگذاری صفحات این است که ابتدا نوشته های موجود را درون صفحه می چیند. در مورد تصاویر، ابتدا یک پیشنمایش با کیفیت پایین از آنها ظاهر نموده و به تدریج وضوح آن را به حد مطلوب می رساند. همین روش باعث می شود محتوای اصلی صفحه با سرعت بیشتری در معرض دید کاربر قرار گیرد.

در نسخه های اخیر این مرورگر قابلیت های خوبی برای دانلود فایل، استفاده از موتورهای جستجو و خواندن فایل های RSS  پیشبینی شده است. همچنین با نگهداشتن اشاره گر ماوس روی زبانه های باز شده، پیش نمایشی از محتوای آنها ظاهر میگردد.

Safari

شرکت بزرگ Apple با ارایه مرورگر Safari که قابلیت استفاده بر روی تلفن های همراه را هم دارد توانسته در رتبه بندی مرورگرهای وب جایگاه خوبی را کسب کند. این مرورگر در کنار ظاهر زیبا و تأمین امنیت کافی برای گشت و گذار در اینترنت، از نظر سرعت بارگذاری صفحات وب نیز نمره قابل قبولی را به دست آورده و کدهای جاوا اسکریپت را که کاربرد آن ها روز به روز در صفحه آرایی وب بیشتر میشود با سرعت بالایی اجرا میکند.

آشنایی با موتورهای جستجو

در حوزه مفاهیم مقدماتی وب باید اشاره نمود که وب را میتوان منبع بزرگی از اطلاعات دانست که برای اکثر پرسشهای کاربران پاسخهای قابل قبولی را در خود جای داده است. امروزه با وجود میلیونها وبسایت و میلیاردها صفحه وب و انبوهی از فایلها و مستندات قابل دسترس، افراد گوناگون برای دریافت پاسخ پرسشهای خود راهی بهتر و سریعتر از مراجعه به اینترنت سراغ ندارند. اما سؤال اصلی این است که برای رسیدن به اطلاعات موردنظر باید به کدام وبسایت مراجعه نمود تا از میان انبوه اطلاعات موجود در اینترنت به صفحه مطلوب رسید؟ شاید اگر برای حل این معضل راه حل مناسبی ابداع نشده بود، استفاده عمومی از وب تا این حد گسترش پیدا نمی کرد.

تا مدتها، کار دسته بندی صفحات وب به صورت دستی و بدون استفاده از نرم افزار خاص انجام می شد تا این که کم کم ایده تولید موتورهای جستجو میان برنامه نویسان شکل گرفت و از سال 1993به تدریج نرم افزارهایی برای جستجو در محتوای صفحات وب تولید شد. در همین زمان بود که مفهومی به نام Robot Web پا به دنیای فنآوری اطلاعات گذاشت؛ یعنی نرم افزاری که به صورت خودکار صفحات وب را احضار نموده و با بررسی محتوای صفحات، اقدام به نمایه سازی آنها می کند.

تا اوایل سال 2000 موتورهای جستجوی متعددی توسط شرکت های مختلف در اختیار کاربران وب قرار گرفت که تعدادی از آنها مانند: WebCrawler و Lycos, AltaVista , Excite  همچنان مورد استفاده قرار می گیرند. اما باید جدیترین تلاش ها در این زمینه را مربوط به موتورهای جستجوی Google وYahoo و نیز موتور جستجوی شرکت مایکروسافت دانست که با عنوان MSN  شروع به کار کرد و هماینک به Bing تغییر نام داده است.

موتور جستجوی گوگل

امروزه در حوزه مفاهیم مقدماتی وب، موتور جستجوی گوگل به مدد الگوریتم قدرتمندی که توسط یک دانشجوی جوان به نام Larry Page نوشته شد توانسته در دنیای موتورهای جستجو به رقیب بلا منازع تبدیل شود و تقریبا سایر رقبا را به حاشیه براند. قرار گرفتن گوگل در میان سه سایت پربیننده دنیا نشان میدهد که جستجو در اینترنت برای اغلب کاربران تبدیل به دروازه ای جهت ورود به دنیای وسیع وب شده. هدفی که پایه گذاران موتورهای جستجو سال ها به دنبال آن بودند و اکنون این هدف محقق شده است.

هنگـامی کـه کلید واژه ای را در یکـی از موتـورهـای جستجو مثلgoogle ، yahoo یا bing وارد می کنید، در کمتر از یک ثانیه، لیستی از نشانی وبسایت ها و صفحات حاوی کلید واژه در اختیار شما قرار می گیرد و تعداد نتایج به دست آمده می تواند بین صفر تا چند میلیون نتیجه متغیر باشد. این سؤال ممکن است برای هر کاربر موتورهای جستجو پیش بیاید که یافتن این تعداد نتیجه در این زمان کوتاه چگونه امکانپذیر است؟ برای پاسخ به این سؤال باید اجزاء تشکیل دهنده یک موتور جستجو را که در اغلب آنها مشترک است با هم مرور کنیم:

Sider  یا Robot

اسپایدر یا روبوت در مفاهیم مقدماتی وب نرم افزاری است که وظیفه جمع آوری اطلاعات موردنیاز برای یک موتور جستجو را بر عهده دارد. اسپایدر به صورت خودکار، به صفحات مختلف سر میزند، کد HTML و محتوای آن را بررسی میکند و با دنبال نمودن پیوندها اطلعات مورد نیاز را در اختیار سایر بخشهای موتور جستجو قرار میدهد.

Crawler

کرالر یا خزنده برنامه دیگری است که اسپایدر را مدیریت میکند. یعنی مشخص میکند که به سراغ کدام صفحات برود و چه پیوندهایی را دنبال کند. علاوه بر این برای مرور مجدد صفحات قبلی و به روز کردن اطلاعات موجود درباره آنها برنامه ریزی می کند.

Indexer

Indexer وظیفه نمایه کردن اطلاعات را برعهده دارد. به این معنی که اطلاعات را از اسپایدر دریافت نموده و آنها را مورد  تجزیه و تحلیل قرار میدهد تا مشخص شود چه کلید واژه هایی در صفحه وب وجود دارد، در کجای صفحه و چندبار تکرار شده اند و نشانی آنها بر روی وب چیست.

Database

نتیجه تجزیه و تحلیل صورت گرفته توسط Indexer برای پایگاه داده ارسال میشود. در این بخش، داده ها گروهبندی، کدگذاری و فشرده شده و در پایگاه داده عظیم موتور جستجو ذخیره می شوند.

Ranker

عمده تفاوت موجود در توانایی موتورهای جستجو برای پاسخگویی مناسب به کاربران به سیستم رتبه بندی موتور جستجو بر می گردد. در این بخش عبارت وارد شده توسط کاربر مورد بررسی قرار میگیرد وRanker ، نتایج موجود در پایگاه داده را بر حسب میزان ارتباط با کلید واژه ها، به صورت نزولی مرتب می کند و  به عنوان نتیجه بر می گرداند.

هر قدر سیستم رتبه بندی یک موتور قویتر باشد و پایگاه داده توانایی ذخیره سازی حجم بیشتری از اطلاعات را داشته باشد، نتایج به دست آمده از جستجو کاربردی تر و فاقد موارد غیر مرتبط خواهد بود.

نکته قابل توجه در ارتباط میان طراحی صفحات وب و کار موتورهای جستجو این است که هر قدر طراحی وبسایت با استانداردهای وضع شده توسط سازمانهایی که وظیفه هماهنگسازی قواعد کار در محیط اینترنت را بر عهده دارند بیشتر باشد، هنگامی که کاربران، کلیدواژه های به کار رفته در محتوای وبسایت را از طریق موتورهای جستجو بررسی میکنند، نام وبسایت در رتبۀ بالاتری قرار میگیرد و مراجعه به آن بیشتر خواهد شد. بهینه سازی وبسایت برای شناسایی توسط موتورهای جستجو سئو (SEO) نام دارد. یکی از مهارتهایی است که طراحان وب باید بر آن مسلط باشند.

زبان های نشان گذاری و تاریخچه‌ آن ها

در مفاهیم مقدماتی وب زبان های Markup یا نشانه گذاری نوعی از زبانهای توصیفی هستند که متن و اطلاعاتی در مورد نحوه تفسیر متن را با هم ادغام میکنند. این نوع زبانها را نمیتوان جزو زبانهای برنامه نویسی قلمداد کرد چون فاقد الگوریتم برای انجام محاسبات یا کنترل کردن یک سیستم هستند.

سابقه ایجاد زبانهای نشانه گذاری به دهۀ 80 میلادی و زبان SGML برمیگردد. این زبان را که میتوان پدر زبانهای نشانه گذاری محسوب کرد با هدف قالب بندی اسناد متنی ایجاد شد تا برای نمونه مشخص کند هر بخش از متن باید چه فونت، حالت و رنگی داشته باشد. این زبان به گونه ای طراحی شده بود که بتواند مجموعه ای از داده ها و نیز اطلاعاتی در مورد نحوه تفسیر آنها را در کنار هم جای دهد و به بیان بهتر، داده ها را نشانه گذاری یا Markup کند. زبانهای نشانه گذاری حاوی مجموعه ای از برچسب ها هستند که داده ها را در بر می گیرند و برای تفسیر آنها کاربرد دارند.

هنگامی که اولین ایده ها برای ایجاد صفحات وب و انتقال داده ها میان سرویس گیرنده و سرویس دهنده شکل میگرفت، استاندارد SGML مورد توجه قرار گرفت و بر مبنای آن یک زبان استاندارد شده با نام HTML یا زبان نشانهگذاری ابرمتن ساخته شد. برچسب های این زبان بر خلافSGML  که توسط هر کاربر قابل تعریف و تغییر بودند، محدود و استاندارد بود تا بتوان صفحات وب را در قالب یک فایل متنی به رایانه کاربر انتقال داد و در آنجا یک نرم افزار صفحه را بازسازی کند. ویژگی ابر متن یا Text Hyper بودن این زبان هم باعث میشد امکان ایجاد پیوند در صفحه وب و هدایت کاربر به سایر صفحات فراهم آید.

نگاهی به ساختار HTML

در مفاهیم مقدماتی و در زبان HTML مجموعه ای از برچسبها مشخص می کنند که محتوای صفحه در چه قالبی نمایش داده شود. برای مثال قرار گرفتن یک عبارت در میان برچسبهای <b>و </b> به مرورگر اعالم میکند که باید عبارت را را به صورت توپر نشان دهد.

<b> This text is bold </b>

This text is bold

زبان HTML در طول سال هایی که از ابداع آن میگذرد بنا بر ضرورت هایی که توسعه وب ایجاد کرده بود بارها مورد بررسی و تجدید نظر قرار گرفته است. نهادی که بر این تغییرات و فرایند استانداردسازی وب نظارت دارد انجمن وب (W3C) نام دارد و در سال 2008 میلادی، نسخه 0.5  HTML  را استاندارد سازی و منتشر نموده است.

هنگامی که از منوی View روی دستور Source کلیک میکنید تا کد HTML صفحه باز شده درون مرورگر را ببنید، غالبا در میان کدهای ابتدایی با توضیحی در مورد نسخه ای از HTML که صفحه بر مبنای آن تولید شده مواجه خواهید شد.

ساختار XML

یکی دیگر از زبانهای نشانه گذاری که بنا بر نیازهای موجود در دنیای وب عرضه گردیده XML یا »زبان نشانه گذاری قابل توسعه» نام دارد. XML  زیرمجموعه ای از SGML محسوب می شود که برای استفاده بر روی وب بهینه شده اما کارکرد آن کاملا با HTML تفاوت دارد. XML هیچ برچسب از پیش تعریف شده ای ندارد و کاربر می تواند برچسب ها را بسته به نیاز خود تعریف کند. از این زبان عمدتا برای تعریف یک قالب جهت ذخیره سازی داده ها استفاده می شود؛ برای مثال می توانید مشخصات پرسنلی چند دانش آموز را در یک فایل XML به صورت زیر ذخیره نمایید و در بستر وب انتقال دهید.

از فایل های XML عمدتا برای ارسال اطلاعات بین دو سیستم اطلاعاتی که ممکن است با یکدیگر همخوانی نداشته باشند استفاده می شود. مثلا وبسایت شماره یک می تواند داده های ذخیره شده در پایگاه داده خود را به صورت یک فایل XML در آورده و برای وبسایت شماره دو ارسال کند. این وبسایت هم قادر است فایل دریافت شده را با توجه به برچسب ها تفسیر نموده و آن را به یک جدول Excel  به صورت زیر تبدیل نموده و برای دانلود در اختیار کاربران قرار دهد.

تفاوت HTML و XML

در در مفاهیم مقدماتی توجه به تفاوت HTML و XML ضروری است. با این توضیحات می توان نتیجه گرفت که HTML دارای برچسب های استانداردی است که قالب نمایش داده ها (مثلا رنگ و اندازه آنها) را تعیین می کند اما برچسب های XML برای توصیف ماهیت داده ها به کار می روند.

انجمن وب پس از استانداردسازی نسخه چهارم HTML ، روند توسعه آن را برای مدت زمانی متوقف نمود تا بر روی ترکیبی از HTML  و XML کار کند. نتیجه کار مشترک نمایندگان شرکت های فعال در زمینه وب و کارشناسان این انجمن، ابداع زبان XHTML بود. زبانی که می کوشید نقاط ضعفHTML  را در کار با فنآوری های روز دنیا مانند تلفن های همراه برطرف سازد و نمایش صحیح صفحات وب را روی این دستگاه ها و سایر مرورگرها تضمین نماید.

صرف نظر از نکات فنی در طراحی این زبان جدید، می توان ساختار نگارشی و قواعد سخت گیرانه تر نسبت به HTML را از وجوه تمایز XHTML دانست.

ابزارهای سودمند طراحی صفحات وب

برای طراحی صفحات وب، ابزارها و نرم افزارهای متعددی در سطح دنیا عرضه شده که هر کدام، سطحی از قابلیت را در اختیار کاربران قرار می دهند. این ابزارها را میتوان از نظر روش طراحی به دو دسته زیر تقسیم بندی کرد:

ویرایشگرهای متنی یا   Text Editors

طراح در این نوع نرم افزارها، کدهای HTML را به صورت دستی وارد می کند. معروفترین ویرایشگر متنی Notepad است که همراه با سیستم عامل ویندوز عرضه می شود و در فصل های آینده با روش کار با آن آشنا خواهید شد.

نرم افزارهای WYSIWYG

در نرمافزارهای «ویزی ویگ»، طراح به صورت مستقیم با کدهای HTML سروکار ندارد، بلکه از طریق واسط گرافیکی، تغییرات دلخواه را در صفحه وب ایجاد می کند و نرم افزار به صورت خودکار، کدهای HTML متناظر را تولید می نماید. Microsoft Frontpage, Adobe Dreamweaver, Microsoft Expression Web از جمله پرکاربردترین برنامه های طراحی صفحات وب هستند.

Adobe Dreamweaver

این نرم افزار که ابتدا توسط شرکت ماکرومدیا تولید گردید، در زمان خود رقیبی برای Microsoft Frontpage و Adobe GoLive محسوب می شد که هر دو نرم افزارهای قدرتمندی برای طراحی صفحات وب بودند. هنگامی که شرکت Adobe در سال 2005 ماکرومدیا را خریداری کرد، طی سه سال  Adobe GoLive از دور خارج نمود و تلاش خود را بر ارتقاء قابلیت های Dreamweaver متمرکز ساخت. این برنامه هم اکنون به عنوان یک نرم افزار حرفه ای با کارایی بالا برای طراحی وبسایت شناخته می شود و علاوه بر HTML ، سایر زبان های تولید صفحات وب را هم پشتیبانی می کند.

به دلیل قابلیت های فوق العادۀ این نرم افزار، در فصل های بعد به بررسی نحوه کار با آن خواهیم پرداخت.

 Microsoft Expression Web

پس از آن که شرکت مایکروسافت، نرم افزار معروف طراحی وبسایت خود یعنی Frontpage را از رده خارج کرد، در سال 2006 با محصولی جدید تحت عنوان  Microsoft Expression Web به مصاف رقیبان خود در این عرصه پاگذاشت. این نرم افزار برنامه ای بسیار قوی برای طراحی صفحات وب به زبان HTML و سایر زبان های تولید وبسایت به شمار می رود و هماهنگی کامل آن با سایر تولیدات مایکروسافت نظیر محیط های کدنویسی، طراحی و تولید پایگاه داده و غیره از مزایای آن محسوب می شود.

مایکروسافت نسخه اخیر این نرم افزار را در قالب یک بسته تحت عنوان Expression Suite 0.4 منتشر کرده که علاوه بر Expression Web حاوی برنامه های کمکی زیر برای طراحی بهتر وبسایت های پیشرفته است:

• Expression Design: طراحی گرافیکی صفحات وب
• Expression Blend: طراحی وبسایت با استفاده از فن آوری NET و Silverlight
• Expression Encoder: قرار دادن قطعات ویدیویی در صفحات وب