طراحی بروشور و کاتالوگ : ساختارها و اصول
مقاله ی طراحی بروشور و کاتالوگ : ساختارها و اصول نوشته ای است که در رابطه با اصول کلی طراحی کاتالوگ و بروشور بحث نموده و راهکارهایی برای طراحی کار آمد آنها معرفی می نماید
طراحی بروشور و کاتالوگ : بروشور
طراحی بروشور و کاتالوگ بروشور یک جزوه یا رساله چاپی است و شاخه ای از هنر گرافیک به شمار می آید، هدف آن تبليغ، توضيح و ارائه اطلاعات به مخاطب و یا مصرف کننده می باشد. بروشور (Brochure) در اصل واژه ای فرانسوی است و به معنی جزوه یا دفترچه می باشد. بروشور برای اطلاع رسانی مخاطبان در معرفی و توضیح درباره محصولات، مکان، موضوع، ارائه خدمات، جهت فرهنگ سازی جامعه و غیرد بکار می رود.
در طراحی بروشور و کاتالوگ بروشورها بر اساس موضوع و محتوایشان در دسترس مخاطب قرار می گیرد. گروهی از بروشورها توسط پست مستقیم به دست مخاطبان خاص خود می رسند و گروهی دیگر در نمایشگاه های تجاری و مکان های مختلف درمیان مردم تقسیم می شوند. بروشورهایی که جهت معرفی و ارائه اطلاعات به مخاطب برای مکان های خاص مانند، آثار تاریخی، پارک ها،رستوران ها و غیره بکار می روند، معمولا در هتل ها و مکان های پر رفت و آمد توریستی جهت راهنمایی بازدید کنندگان توزیع می شوند.
برخی از بروشورها در مکان های عرضه محصولات ارائه می شوند مانند: بروشورهای محصولات آرایشی و بهداشتی که در داروخانه ها و محل فروش محصولات عرضه می شوند. گروهی برای عرضه بروشورها آنها را در قفسه های مخصوص و یا استند ها در قرار می دهند، تا مشتریان در صورت تمایل از آنها استفاده نمایند.
نحوه قرار گرفتن بروشور و کاتالوگ در دسترس مخاطب در نوع طراحی آن تاثیر دارد. به عنوان مثال: نوع طراحی بروشوری که در قفسه قرار می گیرد، تا توسط مخاطب انتخاب شود، باید به گونه ای باشد تا بیشتر نظر مخاطب را به خود جذب نماید و از میان دیگر بروشورها توسط مخاطب انتخاب گردد.
در تصویر نمونه هایی از جایگاه قرار گیری کاتالوگ و بروشور را مشاهده می نمایید.
کاتالوگ
در طراحی بروشور و کاتالوگ، کاتالوگ شاخه ای از هنر گرافیک می باشد و یک محصول چاپی مانند بروشور است. با این تفاوت که در کاتالوگ فقط موضوع به صورت فهرست وار بیان می شود و به جزییات پرداخته نمی شود. توضیحات در کاتالوگ بسیار کلی و خلاصه می باشد. کاتالوگ معرفی محصولات یک کارخانه می تواند محصولاتش را با مشخصات اولیه محصول، مدل و توضیحات مختصر معرفی نماید. اما هر یک از محصولات جهت استفاده دارای اطلاعات و توضیحاتی می باشند، که این اطلاعات در بروشور ها به صورت کامل به مخاطب ارائه می گردد.
اولین بروشور و کاتالوگ ها (پامفلت)
در طراحی بروشور و کاتالوگ پامفلت (Pamphlet) ها اولین نشریه های چاپ شده ای بودند، که بطور گسترده در انگلیس، فرانسه و آلمان مورد استفاده قرار می گرفتند. اولین موج گسترده بکارگیری و رواج پامفلت ها در اوایل قرن شانزدهم در زمان بحث های مذهبی جهت دعوت افراد به مذهب دیگری بکار می رفت.
پامفلت اولین بار در آلمان توسط رهبران اصلاح گرای پروتستان جهت شعله ورکردن عقاید مردمی بر ضد پاپ و کلیسای کاتولیک بکار رفت. ایجاد چنین مسائلی باعث گردید، در برخی موارد حكومت ها انتشار پامفلت را ممنوع سازند. به تدریج علاوه بر استفاده های مذهبی انتشار پامفلت برای داستانهای کوتاه عاشقانه، انتقادهای آزادی خواهانه و مسائل اجتماعی نیز رواج يافت.
پامفلت ها در انگلیس در مباحثه های بین اقوام مذهبی، مجادله های بین شاه و پارلمان در سال های قبل و بعد از جنگ داخلی انگلیس نقش بسزایی ایفا می کرد و در واقع به عنوان یک سلاح سیاسی بکار می رفتند. در قرن ۱۸ میلادی استفاده موثر از پامفلت ها ادامه یافته و موج استفاده از آن به امریکای شمالی نیز کشیده شد. در آمریکا در زمان پیشنهاد قانون اساسی در سال ۱۷۸۷ میلادی پامفلت نویسی رواج یافت و به تدریج با پیدایش روزنامه ها و نشریات گوناگون بسیاری از مجادلات سیاسی در این نشریات انتشار یافت.
در قرن بیستم پامفلت ها اغلب برای انتشار اطلاعات و آگاه سازی عمومی جهت طيف عامه مردم به کار می رفت و عمدتا توسط دوایر دولتی یا انجمن های آموزشی مورد استفاده قرار می گرفت.
اندازه بروشور و کاتالوگ
در طراحی بروشور و کاتالوگ اندازه و قطع بروشور و کاتالوگ معمولا بر اساس تقسیم بندی اندازه کاغذ های رایج انتخاب می شود، هنگامی که اندازه این محصولات با ابعاد و تقسیم بندی این کاغذها هماهنگی داشته باشد، دور ریز کاغذ کمتر می شود. البته ابعاد کاتالوگ و بروشور همیشه بر اساس ابعاد استاندارد کاغذ تعيين نمی شود، در مواردی طراح تمایل دارد، اندازه و فرم بروشور و کاتالوگ را بر اساس موضوع، شکل، خلاقیت و نوآوری جهت متمایز بودن و همچنین جذاب بودن از مضرب اندازه ای استاندارد کاغذ خارج نماید.
طراح برای تعیین ابعاد و اندازه بروشور و کاتالوگ باید کلیه مطالب و تصاویر مربوط را در دسترس داشته باشد تا بتواند ابعادی متناسب با مقدار مطالب و تصاویر انتخاب نماید. رایج ترین قطع ها در کاتالوگ و بروشور قطع A4 (29.7×21 سانتیمتر) و 3/1 قطع A4 می باشد. قطع A4 کاتالوگ و بروشور جزء ابعاد استاندارد کاغذ می باشد و این اندازه مناسب و قابل حمل برای قرارگیری در پوشه و کیف دستی می باشد.
3/1 قطع A4 نیز با ابعاد کوچکتر فضای کمتری را اشغال می کند، به راحتی در پاکت و کیف جیبی قرار گرفته و حمل و نقل آن نیز راحت است. این ابعاد برای بروشور و کاتالوگ هنگامی که تصاویر و مطالب زیادی در آنها وجود ندارد مناسب بوده و می تواند در فضای اندک کاملترین اطلاعات را به مخاطب انتقال دهد.
۱3/1 قطع A4 و A4 گاهی اوقات به صورت چند لت در کنار هم آمده و هنگام باز شدن ابعاد بزرگتری را در اختیار طراح قرار می دهد. در تصویر پایین نمونه ای از کاتالوگ چند لتی را مشاهده می نمایید.
قابلیت تغییر اندازه در هنگام استفاده
یکی از ویژگیهای منحصر به فرد در طراحی بروشور و کاتالوگ بروشور و کاتالوگ قابلیت تغییر اندازه در هنگام استفاده می باشد. یک کاتالوگ یا بروشور در قطع کوچک می تواند، به صورت چند لت، هنگام استفاده باز می شود و در اندازه بزرگتر در آید. این گونه کاتالوگ و بروشورها هنگامی که مورد استفاده قرار نمی گیرند، فضای کوچکتری را اشغال کرده و حمل و نقل آنها راحت می باشد.
همچنین به طراح اجازه می دهد، حجم زیادی از اطلاعات را بدون ازدحام در فضای کافی طراحی نماید. در پایین صفحه یک نمونه از این نوع بروشورهارا مشاهده می کنید.
در پایین نمونه هایی از حالت های مختلف تای کاتالوگ و بروشورها را مشاهده می کنید.
نکاتی قبل از شروع طراحی بروشور و کاتالوگ
پس از جمع آوری کلیه اطلاعات برای شروع کار در طراحی بروشور و کاتالوگ باید نکاتی را در نظر داشته باشیم.
موضوع و هدف بروشور و کاتالوگ چیست؟
طراح باید آگاهی لازم از موضوع و محتوای بروشور و کاتالوگ داشته باشد. به عنوان مثال، طراحی یک بروشور فرهنگی و اجتماعی برای آگاهی رساندن به مردم جامعه می باشد. در حالی که یک کاتالوگ جهت معرفی کالاهای یک کارخانه برای جذب مشتری می باشد.
مخاطب بروشور، کاتالوگ کیست؟
طراح باید طیف مخاطبین بروشور و كاتالوگ را بشناسد و مخاطبین را از نظر گروه سنی، جنسیت، جایگاه اجتماعی و در آمد مالی بررسی نماید. بعنوان مثال یک کارخانه نوشت افزار با محصولات متنوع اگر دارای محصولات گوناگون برای کودکان و بزرگسالان باشد، طراح می تواند دو یا چند کاتالوگ برای معرفی این محصولات به مخاطبان ارائه نماید و هر کاتالوگ، متناسب با مخاطب خاص خود طراحی شود.
آگاهی داشتن از اهمیت مطالب مندرج در کاتالوگ و بروشور
طراح باید آگاهی و شناخت کافی از موضوع داشته باشد و بر اساس ارجحيت مفاهیم اصلی را در ابتدا و سپس سایر مطالب را در به ترتیب اهمیت آن در بروشور و کاتالوگ ذکر نماید. در طراحی بروشور و کاتالوگ لوازم خانگی، تصویر، اسم محصول و اطلاعات جهت آشنایی مخاطب با محصول در ابتدا و سایر نکات در مراحل بعدی ذکر می گردد.
کدام قطع و کدام فرم برای بروشور و کاتالوگ مناسب می باشد؟
طراح با توجه به موضوع، مخاطب و حجم مطالب و همچنین در نظر گرفتن هزینه ها قطع، تعداد صفحات و فرم بروشور و کاتالوگ را مشخص می نماید. طراحی پایه کار برای بروشور و کاتالوک در صفحه آرایی بروشور و کاتالوگ طراحی گرید (پایه کار) الزامی می باشد. طراح بعد از جمع آوری تمامی مطالب و تصاویر در گرید اندازه سطر، فاصله بين سطر و ستون ها، تعداد ستون ها، فضای حاشیه ها و محل قرارگیری تصاویر را مشخص می نماید.
تصاویر چگونه در بروشور و کاتالوگ قرار گیرند؟
انتخاب ابعاد و ارجحیت قرارگیری تصاویر در طراحی بروشور و کاتالوگ بر اساس اهمیت تصاویر و فضایی که در بروشور و کاتالوگ در اختیار طراح می باشد، صورت می پذیرد. برای قرار دادن تصاویر مواردی چون، زاویه دید، محتوای مطلب تصاویر باید مد نظر طراح باشد. طراح می تواند با استفاده از نرم افزار فتوشاپ در زیبایی بخشیدن به تصاویر کمک گیرد.
در برخی موارد اگر تصاویر زیبا نباشد، طراح می تواند با دیتیل گرفتن قسمتی از تصویر به زیبا جلوه دادن تصویر کمک نماید.
انتخاب نوع و اندازه فونت بر چه اساسی است؟
اندازه و نوع فونت انتخابی بر اساس محتوا و حجم متن در نظر گرفته می شود، اندازه نوع فونت و فاصله بین کلمات باید متناسب در نظر گرفته شود. معمولا اندازه فونت در بروشور و کاتالوگ بین ۸ پوینت تا ۱۴ پوینت می باشد. بهتر است در صفحات داخلی کاتالوگ و بروشور از چندین فونت متفاوت استفاده نشود و در تیترهایی که در صفحات قرار می گیرد، برای ایجاد تنوع در تیتر می توان از طریق بولد کردن، ایتالیک و سایه دادن و غیره حروف کمک گرفت. اگر از چند فونت متفاوت در یک صفحه استفاده می شود، فونت ها باید با هم هماهنگی داشته باشند.
انتخاب رنگ کاتالوگ و بروشور ( رنگی یا سیاه و سفید)
در برخی موارد طراح یک کاتالوگ و بروشور سیاه و سفید و بدون استفاده از رنگ های کروماتیک می تواند، مفهوم را بهتر به مخاطب برساند. البته این انتخاب بستگی به موضوع دارد. هر چند در بیشتر مواقع رنگ نقش بسزایی در موفق بودن بروشور و کاتالوگ ایفا می کند. طراح می تواند با استفاده از رنگ های مناسب در زیبایی طرح و رساندن مفهوم مطالب بسیار کمک نماید.
برای جذاب شدن بروشور و کاتالوگ از چه ایده هایی باید استفاده نمود؟
طراح برای متفاوت و جذاب شدن بروشور و کاتالوگ می تواند از ایده های جدید استفاده نماید. البته در چنین مواردی امکانات اجراء و هزینه آن را باید در نظر داشت. لازم به ذکر است که معرفی و توضیح کامل درباره محصولات و آگاه ساختن مخاطب حائز اهمیت می باشد و طراح نباید برای زیبایی و جذابیت کاتالوگ و بروشور موضوع اصلی را که همان ارائه درست اطلاعات به مخاطب می باشد، را نادیده بگیرد.
انواع بروشور و کاتالوگ
بروشور ها امروزه دارای تنوع بسیاری می باشند. اما از نظر کلی در طراحی بروشور و کاتالوگ به چندین گروه تقسیم می شوند:
بروشور و کاتالوگ های لتی
بروشور و کاتالوگ های لتی بروشور هایی هستند که صفحات آنها بر روی هم تا می خورد و هر صفحه این بروشور ها یک لت نامیده می شود. در این نوع از بروشور ها صفحات توسط خطوط تا از یکدیگر جدا می شوند و پهنای صفحات معمولا یک اندازه است. این بروشور ها از دو تا چندین لت در فرم های گوناگون طراحی می شوند.
در طراحی این نوع بروشور و کاتالوگ ها، علاوه بر اینکه طراح به ترکیب بندی هر لت توجه دارد، چون هنگام استفاده بیننده تمام صفحات را با یکدیگر مشاهده می نماید، باید به هماهنگی و ارتباط بین صفحات توجه نماید و یک هارمونی در ترکیب کلی کاتالوگ و بروشور به وجود آورد.
در کاتالوگ و بروشور های لتی که در آنها تعداد صفحات زیاد است، برای جلوگیری از قوس برداشتن کاتالوگ و بروشور معمولا اندازه پهنای لت هایی که روی یکدیگر تا می خورند، به اندازه بسیار کم ( چند میلیمتر ) درهرلت کوچک می شود. در بروشور های لتی شیوه های متنوع دیگری نیز وجود دارد. مثلا می توان با تغییر دادن پهنای لت ها آنها را از حالت یکنواختی بیرون آورد.
بروشور و کاتالوگ های فرمی
در مدل های فرمی صفحات در طراحی بروشور و کاتالوگ مانند کتاب در قسمت های عطف به یکدیگر متصل می شوند. هنگام استفاده از این مدل ها همه صفحات با یکدیگر دیده نشده و فقط دو صفحه مقابل را همزمان مشاهده می نماییم. طراح در این موارد باید توجه خود را معطوف به بر قراری ارتباط میان دو صفحه مقابل نماید. اتصال صفحات در این گروه از بروشور و کاتالوگ ها به حالات گوناگونی امکان پذیر بوده که طراح آن را تعیین می نماید.
استفاده از منگنه ، دوخت و سیم از روش های متداول این نوع از بروشور و کاتالوگ ها می باشد. تفاوت بروشورهای فرمی و بروشور های لتی در این است، که در بروشور های لتی رو و پشت جلد توسط نوع تا خوردن مشخص می شود. اما در این گروه از بروشور ها رو و پشت جلد مانند کتاب و مجله به صورت جداگانه طراحی می شود.
بروشور و کاتالوگ های پوشه ای یا اسلیپ کیس
معمولا کاتالوگ ها بیشتر از بروشور ها به صورت پوشه و یا فولدر طراحی می شوند. در این نوع کاتالوگ ها صفحات بطور مجزا از یکدیگر در یک پوشه قرار می گیرند و جنس کاغذ جلد این کاتالوگ ها نسبت به صفحات میانی ضخامت بیشتری دارد. در طراحی بروشور و کاتالوگ ها با در نظر گرفتن یک طرح ثابت برای جلد، می توان مطالب و صفحات داخلی آن را عوض کرد و یا صفحات جدید به آن اضافه کرد.
کاتالوگ و بروشور های ليفلت
بروشورهای ليفلت شامل یک برگه می باشند و در بیشتر مواقع درون بسته محصولات قرار می گیرند تا توضيحات لازم درباره چگونگی مصرف آن به مخاطبین ارائه نمایند. کاتالوگ های ليفلت معمولا جهت معرفی دیگر محصولات همان شرکت به مخاطب در بسته ها قرار می گیرند.
در مواقعی که ليفلت ها جهت قرارگیری در بسته ها تا می خورند، کاغذهایی با گرم پایین به کار می رود که علاوه بر این که به راحتی تا می شوند، فضای کمتری را نیز در بسته ها اشغال می نمایند. جهت تا خوردن ليفلت ها متفاوت می باشد و توسط طراح مشخص می شود. ليفلت ها به صورت رنگی و سیاه و سفید طراحی می شوند. در بیشتر بسته های دارو ليفلت ها مشاهده می شوند.
روی جلد بروشور و کاتالوگ
در طراحی بروشور و کاتالوگ جلد بروشور و کاتالوگ معرف موضوع آن می باشد. در طراحی جلد، طراح مخاطب را برای مشاهده محتوای داخل ترغیب می نماید. طراحی مناسب جلد بروشور و کاتالوگ می تواند، همچون یک مبلغ و بازاریاب، جهت جذب مخاطب برای انتخاب محصول عمل نماید. در بروشور و کاتالوگ توضیحات و نوشتار متن به هیچ عنوان نباید در روی جلد قرار گیرد. معمولا در روی جلد همه بروشور و کاتالوگ عناصر واحدی قرار می گیرد که به آن اشاره می کنیم.
عناصر روی جلد بروشور و کاتالوگ
نام موضوع
نام موضوع همان عنوان کاتالوگ و بروشور است، که می تواند اسم محصول، اسم مکان و غیره باشد. نام موضوع یکی از عناصر اصلی روی جلد کاتالوگ و بروشور می باشد و باید در نقطه ای از صفحه در روی جلد قرار گیرد، تا مخاطب به راحتی آن را مشاهده نماید.
نشانه
در طراحی بروشور و کاتالوگ همان اندازه که نام موضوع، بر روی جلد دارای اهمیت است. اگر موضوع کاتالوگ و بروشور دارای نشانه یا آرم باشد، نشانه نیز از همان اهمیت بر خوردار است و بهتر است در روی جلد قرار گیرد، تا مخاطب با نشانه محصول آشنا گردد. و اگرمخاطب در دیگر محصولات تبلیغاتی با آن برخورد کرد، نشانه یادآور و تداعی کننده آن محصول باشد.
تصویر
عکس و تصویر علاوه بر اینکه باعث درک بهتر و سریع موضوع توسط مخاطب می شود، در مخاطب برای دیدن مطالب داخل كاتالوگ و بروشور ایجاد رغبت می نماید. همچنین صفحه را از یکنواختی متن خارج ساخته و به آن تنوع می بخشد. انتخاب عکس معمولا توسط طراح صورت می گیرد.
طراح از بين تصاویر مربوط به یک موضوع، تصویری را انتخاب می نماید، که علاوه بر کویایی مطلب به زیبایی طرح روی جلد نیز کمک نماید. بروشورهایی که برای یک محصول خاص طراحی می شوند، در بسیاری از مواقع، تصویر محصول در روی جلد می آید.
در تصویر روی جلد کاتالوگ و بروشور زاویه قرار گرفتن تصویر بسیار مهم می باشد. بهتراست، زاویه ای از تصویر در روی جلد قرار گیرد که در آن محصول را بهتر و زیبا تر نشان می دهد.
در طرح روی جلد کاتالوگ و بروشور گاهی از نقوش تزئینی، سطوح رنگی، بافت های گوناگون، و غیره بدون قرار دادن تصویر محصول استفاده می گردد.
شعار تبلیغاتی
شعار تبلیغاتی در طراحی بروشور و کاتالوگ عبارتی است درباره سازمان یا محصولی خاص، که در مورد ویژگی ها و مزیت های آن مطرح می گردد. این عبارت در کلیه تبلیغات تکرار می شود و همچنین در ذهن مخاطب ماندگار خواهد شد. اگر موضوع بروشور و کاتالوگ دارای شعار تبلیغاتی باشد، این شعار معمولا در روی جلد بروشور و کاتالوگ مورداستفاده قرار می گیرد.
پشت جلد بروشور و کاتالوگ
پشت جلد کاتالوگ و بروشور در ترکیب بندی دارای هماهنگی و هارمونی با طرح روی جلد آنها می باشد. در پشت جلد کاتالوگ و بروشور معمولا لوگو تایپ و یا نشانه های محصول در ابعاد کوچک قرار می گیرد. پشت جلد کاتالوگ و بروشور مانند روی جلد، توضیحات درباره محصول و نوشته های متن استفاده نمی شود. در بسیاری از مواقع نشانی، تلفن، فکس و مراکز پخش و غیره در پشت جلد آورده می شود.
